طرز تهیه مربای شاه توت | بهترین رسپی مرحله به مرحله
آموزش پخت مربای شاتوت
مربای شاتوت خوردی تا حالا؟ واقعاً چی بهتر از این‌که یه روز تابستونی، با یه صبحونه دنج و نون داغ و مربای خونگی روزتو شروع کنی؟ منم دقیقاً یه روز گرم مرداد که کلی شاتوت تازه از بازار گرفته بودم، نشستم و واسه اولین بار مربای شاتوت درست کردم. هنوز که هنوزه، فقط کافیه در شیشه‌اشو باز کنم، بوی اون روز برمی‌گرده. تو این مقاله می‌خوام هم تجربه‌مو برات تعریف کنم، هم دستورشو بگم، هم یه کوچولو درباره خواص و تاریخچه‌اش گپ بزنیم.
تاریخچه
شاتوت، یه جور توتِ وحشیه که بومی ایران، ترکیه و اطراف قفقازه. البته الان تو خیلی از کشورها کاشته می‌شه. از قدیم‌الایام مادربزرگ‌ها و زن‌های هنرمند ایرانی از شاتوت، مربا، شربت و حتی لواشک درست می‌کردن.
قدیما که یخچال و فریزر نبود، یکی از راه‌های نگهداری میوه‌ها، درست کردن مربا بود. و انصافاً چی بهتر از یه مربای خوشرنگ شاتوت که هم خاصه، هم خیلی خوشمزه‌ست؟ حالا بریم ببینیم باید برای درست کردنش چی کارا کنیم؟
مواد لازم برای مربای شاتوت خوشمزه و خوشرنگ
من با حدود یک کیلو شاتوت شروع کردم. پس موادو نسبت به حجم میوه‌ت تنظیم کن:
شاتوت تازه: یک کیلو
شکر: هفتصد تا نهصد گرم (بسته به این‌که چقدر شیرین دوست داری)
آب‌لیمو تازه: ۲ قاشق غذاخوری (یا جوهر لیمو، خیلی کم)
وانیل (اختیاری): نوک قاشق چای‌خوری
طرز تهیه مفصل مربای شاتوت
من طرز تهیه این مربا رو گام به گام برات می‌گم تا حتی اگر مبتدی هستی، بتونی از پسش بر بیای.
پاک کردن و شستن شاتوت‌ها
شاتوت‌ها خیلی لطیفن و اگه درست باهاشون برخورد نکنی، له می‌شن و رنگ مربات تیره می‌شه.
اول همه‌شونو تو یه آبکش بزرگ ریختم و با دست، دونه‌به‌دونه برگ‌ها و شاخه‌هاشو جدا کردم.
بعد یه کاسه بزرگ آب سرد آوردم و شاتوت‌ها رو توش ریختم. اجازه دادم حدود ۱۰ دقیقه بمونن تا خاک و شن ته‌نشین بشه.
خیلی آروم با کفگیر سوراخ‌دار، شاتوت‌ها رو از سطح آب جمع کردم (چون نباید ته ظرفو هم بزنی که دوباره خاک بره لای میوه‌ها).
این کارو سه بار تکرار کردم تا حسابی تمیز شن.
آخرش گذاشتم تو آبکش، تا کامل آبش بره. این خیلی مهمه که موقع ریختن شکر، میوه‌ها خشک باشن و آب اضافه نداشته باشن.
خوابوندن شاتوت در شکر
شاتوت‌ها رو تو قابلمه‌ای ریختم که کفش پهن و لعابی بود (یا قابلمه تفلون سالم هم خوبه؛ آلومینیومی اصلاً نه! چون رنگ مربا رو می‌گیره).
به‌صورت لایه‌لایه ریختم: یه ردیف شاتوت، بعد روش یه قاشق شکر، همین‌طور تا آخر. شکر و میوه خوب باید با هم پخش شن.
در قابلمه رو گذاشتم و گذاشتم یه شب کامل تو یخچال بمونه. (حدود ۸ تا ۱۰ ساعت)
چرا این مرحله مهمه؟ چون تو این مدت، شکر باعث می‌شه شاتوت‌ها آب بندازن و خودش یه جور شربت طبیعی بسازه. همین باعث می‌شه مربا بدون نیاز به آب اضافه پخته بشه و طعم خالصی داشته باشه.
پخت مربا
قابلمه رو گذاشتم روی شعله خیلی ملایم.
اصلاً هم نزدم! چون شاتوت‌ها حساسن و با هم‌زدن زیاد له می‌شن و مربا گِل‌مانند و تیره می‌شه.
وقتی جوش اومد، شروع کردم با کفگیر، کف روی مربا رو برداشتم. (این کارو چند بار انجام دادم چون باعث شفاف شدن شربت مربا می‌شه.)
حدود ۴۵ تا ۵۰ دقیقه با حرارت خیلی کم گذاشتم بجوشه. دیدم که شربت غلیظ‌تر شد و شاتوت‌ها بالا اومدن.
اگه دیدی شربتت زیادی قل‌قل می‌کنه، حرارت رو کم کن. جوشیدن شدید باعث تیره شدن رنگ مربا می‌شه.
اضافه کردن آب‌لیمو
وقتی مربا تقریباً آماده شد، ۲ قاشق غذاخوری آب‌لیموی تازه ریختم داخلش.
گذاشتم یکی دو دقیقه باهاش بجوشه.
آب‌لیمو کمک می‌کنه شربت مربا شکرک نزنه و یه حالت براق قشنگی هم بهش می‌ده.
بعضیا به‌جای آب‌لیمو، نوک قاشق جوهر لیمو استفاده می‌کنن، ولی چون طبیعی‌تر دوست دارم، من همیشه آب‌لیموی تازه می‌زنم.
تست قوام
یه بشقاب کوچیک گذاشتم تو فریزر.
وقتی حس کردم شربت مربا قوام اومده، یه قطره از شربتشو ریختم رو بشقاب سرد.
بعد از چند ثانیه بشقابو کج کردم. اگه قطره راه نیفتاد یا خیلی آروم حرکت کرد، یعنی مربا آماده‌ست.
بیشتر بخوانید| طرز تهیه وافل توت فرنگی خانگی، ی صبحانه کودکانه
خنک‌کردن و شیشه‌کردن مربا
گذاشتم مربا تو قابلمه خودش خنک بشه.
وقتی کاملاً خنک شد، ریختم تو شیشه‌های تمیز و خشک‌شده.
حتماً در شیشه‌ها رو محکم بستی؟ چون اگه هوا بره توش، ممکنه کپک بزنه.
بعد گذاشتم تو یخچال. می‌تونی تو کابینت خنک و تاریک هم بذاری، ولی من همیشه ترجیح می‌دم مربا تو یخچال باشه.
خواص مربای شاتوت
مربای شاتوت علاوه بر طعم لذیذ و رنگ وسوسه‌کننده‌ای که داره، کلی خاصیت داره که واقعاً می‌ارزه گاهی توی صبحونه یا عصرونه‌مون بذاریمش وسط سفره. چون من خودم موقع درست‌کردنش کلی درباره‌ش خوندم، اینجا خواصش رو برات جمع‌وجور ولی دقیق می‌نویسم:
سرشار از آنتی‌اکسیدان
شاتوت یکی از میوه‌هایی‌ه که آنتی‌اکسیدان زیادی داره؛ به‌خصوص ترکیباتی مثل آنتوسیانین که باعث رنگ بنفش پررنگش می‌شن. این ترکیب‌ها کمک می‌کنن بدن با رادیکال‌های آزاد بجنگه و روند پیری کندتر بشه.
مفید برای خون‌سازی
چون شاتوت آهن نسبتاً خوبی داره، مصرف مرباش برای کسایی که کم‌خونی دارن یا بدن‌شون ضعیفه، کمک‌کننده‌ست. البته یادت باشه مربا قند داره، پس تعادل رو رعایت کن.
تقویت سیستم ایمنی
شاتوت سرشار از ویتامین C و A هست؛ این یعنی سیستم ایمنی‌مون تقویت می‌شه و بدن راحت‌تر با ویروس‌ها و باکتری‌ها مقابله می‌کنه. اگه تو فصل سرما به مربای شاتوت رو بیاری، احتمالاً کمتر سرما می‌خوری.
بهبود عملکرد روده و هضم
شاتوت به‌طور طبیعی فیبر داره. اگه مرباشو با نون سبوس‌دار یا همراه با یه لیوان آب گرم بخوری، به هضم بهتر کمک می‌کنه و حرکات روده‌ت رو تنظیم می‌کنه. برای کسایی که گاهی یبوست دارن، انتخاب خوبیه.
نشاط‌آور و ضدافسردگی طبیعی
هم رنگش روحیه رو بالا می‌بره، هم طعم شیرین طبیعی‌ش باعث ترشح دوپامین می‌شه. من خودم وقتی صبح با یه قاشق مربای شاتوت روزمو شروع می‌کنم، واقعاً حس می‌کنم حال دلم بهتره.
کمک به سلامت قلب و عروق
آنتی‌اکسیدان‌ها + فیبر + ویتامین C یه ترکیب طلایی‌ان برای کاهش کلسترول بد خون و مراقبت از دیواره رگ‌ها. البته مربا چون قند داره، باید کم‌مصرف بشه ولی همچنان از خواص شاتوت بی‌نصیب نمی‌مونه.
جمع‌بندی
مربای شاتوت یه ترکیب دوست‌داشتنی از طعم، رنگ و خاصیته؛ یه جور دلخوشی کوچیک تو صبح‌های دلگیر یا عصرای خسته. هم درست‌کردنش راحته، هم وقتی بدونی داری یه چیز مقوی و خون‌ساز و پر از آنتی‌اکسیدان می‌خوری، بیشتر ازش لذت می‌بری. اگه دنبال یه مربای طبیعی و خوشرنگ می‌گردی که هم خوشمزه باشه هم حال دلتو خوب کنه، پیشنهاد می‌کنم یه بار خودت دست‌به‌کار بشی و مربای شاتوت رو تو خونه درست کنی. قول می‌دم اون لحظه‌ای که شیشه مربا رو باز می‌کنی و عطرش بلند می‌شه، می‌فهمی که ارزششو داشته.
سوالات متداول
می‌شه شکرشو کمتر بریزیم؟
آره، ولی حواست باشه شکر نقش نگهدارنده هم داره. اگه خیلی کم باشه، ممکنه مربا کپک بزنه یا زود خراب شه.
مربام شل شده، چی کار کنم؟
احتمالاً یا زمان کافی نجوشیده یا شکر کم بوده. دوباره بذارش رو گاز تا یه کم بجوشه و غلیظ شه.
می‌تونم فریز کنم؟
آره، اگه حجم زیاده و جا نداری تو یخچال، تو ظرف دربسته فریز کن. فقط یادت باشه بعد از یخ‌زدایی دیگه دوباره فریز نکن.
چرا مربام تیره شده؟
ممکنه حرارت زیاد بوده یا زیاد جوشیده. حرارت ملایم و قابلمه مناسب خیلی مهمه برای خوشرنگ شدن مربا.
چطور بفهمم مربای شاتوت من کپک نمی‌زنه و موندگاری خوبی داره؟
اگه موقع پخت مربا شکرش رو کامل حل کرده باشی و بعد از جوش اومدن کف روی مربا رو جمع کرده باشی، احتمال کپک خیلی کم می‌شه. حتماً بعد از خنک شدن، مربا رو توی شیشه‌ی خشک و تمیز بریز و درش رو محکم ببند. نگهداری در یخچال هم موندگاری‌شو بیشتر می‌کنه.
می‌تونم از شاتوت فریزری هم برای مربا استفاده کنم؟
آره، می‌تونی. فقط قبلش بذار کامل یخش باز شه و آب اضافیش رو جدا کن تا مربات آبکی نشه. طعم مربای شاتوت فریزری شاید یه ذره با شاتوت تازه فرق کنه، ولی همچنان خوشمزه‌ست.
برای نوشتن دیدگاه باید وارد بشوید.